Καθώς το καλοκαίρι έχει περπατήσει για τα καλά και τα βουνά έχουν ζωντανέψει από τα λιγοστά πλέον κοπάδια που ανεβάζουν ακόμη ορισμένοι κτηνοτρόφοι στα βοσκοτόπια, κάποια άλλα ζωντανά που μοιράζονται τον τόπο τον ομορφαίνουν κι αυτά με τον τρόπο τους…ημίονοι
Πρόκειται για μικρούς αριθμούς ελεύθερων αλογομούλαρων που τα τελευταία χρόνια αποσύρθηκαν από το προσκήνιο των αγροτικών νοικοκυριών είτε λόγω της χρήσης του αυτοκίνητου στις μεταφορές είτε λόγω της εγκατάλειψης των καλλιεργειών. Από τη στιγμή που οι δρόμοι πάτησαν όλα τα βουνά και όχι μόνο η μεταφορά αλλά και η βοσκή των κοπαδιών γίνεται τις περισσότερες φορές μέσα από την καμπίνα του αυτοκινήτου, τα ζωντανά αυτά κρίθηκαν ανώφελα και τα περισσότερα όντως πουλήθηκαν σε εμπόρους και η κατάληξή τους ήταν τα σφαγεία της αλλοδαπής ή τα κλουβιά των τσίρκων που περιοδεύουν στην Ελλάδα για τροφή των θηρίων. Είναι γεγονός, πως εκτός από ελάχιστες φωνές διαμαρτυρίας από ορισμένα άτομα ή από μεμονωμένες ομάδες πολιτών, κανένας αρμόδιος παράγων ή κρατικός φορέας δεν έδειξε ενδιαφέρον για τη διατήρηση αυτού του πολύτιμου ζωικού κεφαλαίου και παράγοντα της παραδοσιακής αγροτοποιμενικής οικονομίας
Στο Παλιοκάτουνο και στις γύρω πλαγιές που ζουν ολοχρονίς τα αλογομούλαρα, ανεβαίνουν το καλοκαίρι αρκετά κοπάδια κι έτσι έχουν κάποια συντροφιά και ασφαλώς λίγη προστασία. Τον υπόλοιπο καιρό, κάνουν ότι μπορούν μόνα τους και συνήθως τα καταφέρνουν καλά ιδιαίτερα με τους λύκους ή καμιά αρκούδα που θα τα πλησιάσει και γι’ αυτό κινούνται ομαδικά. Την ευθύνη προστασίας βεβαίως την φέρνουν τα άλογα, όπως ο Ντορής για παράδειγμα που έχουν συνέχεια την προσοχή τους στραμμένη στις ανεπιθύμητες παρουσίες. Πάραυτα συχνά παρατηρούνται απώλειες που έχουν να κάνουν με την αντοχή των ζωντανών. Έτσι αυτά που τα λυγίζει η ηλικία ή τα ασθενικά πέφτουν θύματα των αρπακτικών. Θύματα επίσης πέφτουν συχνά και τα μουλάρια που όπως και να έχει δεν διαθέτουν την εξυπνάδα και τα ισχυρά αντανακλαστικά των αλόγων. Γι’ αυτό και οι λύκοι, όταν τους στριμώξει η πείνα παρακολουθούν το κοπάδι κι χιμάνε σε όποιο βρουν άρρωστο ή ανήμπορο να περπατήσει. Έτσι μειώθηκε ο αριθμός αυτού του κοπαδιού που όπως θυμούνται οι παλαιότεροι αριθμούσε περί τα είκοσι. Ένας άλλος λόγος που μειώθηκε το κοπάδι είναι ότι πολλά από τα αρσενικά άλογα είναι «πειραγμένα», δηλαδή ευνουχισμένα και αυτό το έκαναν οι ιδιοκτήτες τους για περισσότερη απόδοση στην εργασία. Αυτό έκανε ο Μήτσος Μάνταλος στον Ντορή γιατί αυτός μέχρι πριν λίγα ακόμη χρόνια όργωνε τα χωράφια των συγχωριανών του και έκανε μεταφορές. Τώρα που δεν υπάρχουν αυτές οι δουλειές, αποδεσμεύτηκε μεν ο Ντορής αλλά δεν έχει τη δυνατότητα να αφήσει απογόνους με κάποια από τις φοράδες που κυκλοφορούν στο βουνό και παρά την ηλικία τους, μπορούν ακόμα να γεννήσουν. Ούτε πάλι υπάρχει η περίπτωση να βρεθεί κανένα άλλο αρσενικό να ζευγαρώσουν γιατί όπως προαναφέρθηκε, τα αλογομούλαρα είναι πλέον σπάνιο είδος σε όλη την Ελλάδα. Έγραψε ο Ηλίας Προβόπουλος
