Την ένταξή του στον κατάλογο της Ουνέσκο διεκδικούν οι φορείς της περιοχής με βάση μελέτη του ΙΓΜΕ Ηπείρου.
Μάχη με το χρόνο για να ενταχθεί ο Εθνικός Δρυμός Βίκου – Αώου στον κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ με τα μνημεία της φύσης που ανήκουν στην παγκόσμια κληρονομιά, δίνουν οι φορείς της περιοχής, που ξεκινώντας από την σχετική έκθεση – μελέτη του ΙΓΜΕ Ηπείρου, έχουν στα χέρια τους μία πρόταση, που μπορεί να αποτελέσει μία κορυφαία αναπτυξιακή παράμετρο για την Ήπειρο τις επόμενες δεκαετίες.
Η πρόταση που βρίσκεται σε αρχικό ακόμη στάδιο, αποτελεί όμως μία εμπεριστατωμένη και πλήρη πρόταση, αναφέρεται στην ίδρυση ενός γεωπάρκου στην περιοχή, που ορίζεται εντός του Εθνικού Δρυμού. Εκτός από τη μοναδική πανίδα της περιοχής με τα ενδιαιτήματα αυτής να αποτελούν μοναδικές περιπτώσεις στην ελληνική επικράτεια, ο Εθνικός Δρυμός Βίκου – Αώου περιλαμβάνει...
και ένα σπάνιο σύνολο γλυπτικών συνόλων, διαμορφωμένα στο ασβεστολιθικό υπόβαθρο της Ιόνιας γεωτεκτονικής ενότητας.
Τα σύνολο αυτό θεωρήθηκε από το ΙΓΜΕ και κεντρικά, αλλά και τοπικά, με τη μελέτη του παραρτήματος της Ηπείρου, ως μία από τις δύο περιοχές, που μπορούν να προταθούν από την Ελλάδα στην ΟΥΝΕΣΚΟ για να συμπεριληφθούν στον κατάλογο των μνημείων της φύσης.
Η δεύτερη περιοχή αναφέρεται στο Λαύριο.
Η πρόταση για την ίδρυση γεωπάρκου στην περιοχή Βίκου – Αώου μπορεί να αποτελέσει ένα ακόμη συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής, που είναι ικανή να προσελκύσει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον από επισκέπτες, για τουριστικούς, αλλά και για επιστημονικούς λόγους.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, η «Ήπειρος Α.Ε» που ανέλαβε να προωθήσει την πρόταση θα συγκαλέσει σύσκεψη με όλους τους συναρμόδιους φορείς, όπως οι δήμοι του Ζαγορίου, οι Φορείς Διαχείρισης, τα Δασαρχεία και άλλοι, προκειμένου να αποφασιστεί από κοινού ο τρόπος προώθησης του αιτήματος. Σε δηλώσεις του ο διευθυντής της «Ήπειρος Α.Ε» Γεράσιμος Παπαηλίας τόνισε, πως σε πρώτη φάση θα συσταθεί ένας Οργανισμός αποτελούμενος από φορείς της περιοχής, που θα καταθέσουν την πρόταση για να συμπεριληφθεί ο Εθνικός Δρυμός στον κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ με τα μνημεία της φύσης.
Η μελέτη του ΙΓΜΕ
Με τίτλο «Έργα φύσης και γεωσυνθέσεις στην Ήπειρο» η μελέτη του ΙΓΜΕ Ηπείρου τονίζει πως η καταγραφή των γεωτόπων συνδυάζει στρωματογραφικά, τεκτονικά, υδρογεωλογικά, μορφολογικά και αρχαιολογικά στοιχεία με δυνατότητες άμεσης παρατήρησης και κατανόησης των γεωλογικών διεργασιών.
Λιθώνες, θεόκτιστα, πέτρινο δάσος, δρακολίμνες, ποτάμιες αναβαθμίδες, βραχοσκεπές και βάραθρα είναι μερικά από τα φυσικά στοιχεία της περιοχής.
«Πρόκειται για μια από τις πλέον εντυπωσιακές περιοχές, τόσο από άποψη αισθητικής του τοπίου, όσο και από άποψη γεωδυναμικών διεργασιών. Η Ήπειρος με το έντονο ανάγλυφο, τις ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες και κυρίως λόγω της υδρολιθολογικής ποικιλίας του υποβάθρου εμφανίζει πλούσια υδροφορία και εντυπωσιακές εκφράσεις αυτής με πλήθος πηγών. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η ανθρώπινη παρουσία εδώ και εκατοντάδες χρόνια έχει αναπτύξει μια στενή σχέση αλληλεξάρτησης. Η ιδιομορφία του χώρου παρείχε ασφάλεια, τροφή και υλικά στους ανθρώπους. Από τα αποτελέσματα αυτά προκύπτει ότι η περιοχή του Εθνικού Δρυμού Βίκου – Αώου μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως γεωπάρκο», τονίζεται μεταξύ άλλων στην πρόταση του ΙΓΜΕ Ηπείρου.
Συζήτηση από τη δεκαετία του ‘90
Το θέμα πάντως δεν έρχεται για πρώτη φορά στο προσκήνιο, αλλά απασχολεί την επιστημονική κοινότητα κυρίως από τα μέσα της δεκαετίας του ’90.
Μάλιστα το 1998 σε διεθνές συμπόσιο που έγινε στη Μυτιλήνη, κατατέθηκαν προτάσεις για την ένταξη στον κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ με τα μνημεία της φύσης διαφόρων φυσικών μνημείων της χώρας και μεταξύ αυτών των Εθνικών Δρυμών Πίνδου και Βίκου – Αώου, αλλά και του σπηλαίου Περάματος.
Τα κριτήρια της ΟΥΝΕΣΚΟ
Σύμφωνα με την ΟΥΝΕΣΚΟ μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς είναι τα έργα των ανθρώπων και της φύσης που αξίζουν να τα διατηρήσουμε.
Για να συμπεριληφθεί κάποιο μνημείο στον κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ θα πρέπει να πληρούνται κάποια κριτήρια. Σύμφωνα με την διακήρυξη του Οργανισμού αυτά είναι:
~ «να περιέχει εξαιρετικά φυσικά φαινόμενα ή περιοχές εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς και αισθητικής».
~ «να είναι ιδιάζοντα παραδείγματα μειζόνων φάσεων της ιστορίας της γης, του αρχείου της ζωής, σημαντικών εν εξελίξει γεωλογικών διαδικασιών για την ανάπτυξη γεωσχηματισμών ή σημαντικών γεωμορφικών ή φυσιογραφικών χαρακτηριστικών»
~ «να είναι ιδιάζοντα παραδείγματα σημαντικών εν εξελίξει οικολογικών και βιολογικών διαδικασιών στην εξέλιξη και ανάπτυξη οικοσυστημάτων χερσαίων, γλυκού ύδατος, παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων και κοινοτήτων φυτών και ζώων»
~ «να περιέχει τα σημαντικότερα φυσικά ενδιαιτήματα συντήρησης της βιοποικιλότητας, να περιλαμβάνει απειλούμενα είδη παγκόσμιας αξίας από την άποψη της επιστήμης ή της συντήρησης του είδους».
Για να κριθεί η εξαιρετική παγκόσμια αξία του, ένα μνημείο πρέπει να κριθεί και σε δύο άλλους παράγοντες: την αυθεντικότητα και/ή την ακεραιότητα και πρέπει να απολαμβάνει ιδιαίτερης προστασίας και συστημάτων διαχείρισης ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του.
Μάχη με το χρόνο για να ενταχθεί ο Εθνικός Δρυμός Βίκου – Αώου στον κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ με τα μνημεία της φύσης που ανήκουν στην παγκόσμια κληρονομιά, δίνουν οι φορείς της περιοχής, που ξεκινώντας από την σχετική έκθεση – μελέτη του ΙΓΜΕ Ηπείρου, έχουν στα χέρια τους μία πρόταση, που μπορεί να αποτελέσει μία κορυφαία αναπτυξιακή παράμετρο για την Ήπειρο τις επόμενες δεκαετίες.
Η πρόταση που βρίσκεται σε αρχικό ακόμη στάδιο, αποτελεί όμως μία εμπεριστατωμένη και πλήρη πρόταση, αναφέρεται στην ίδρυση ενός γεωπάρκου στην περιοχή, που ορίζεται εντός του Εθνικού Δρυμού. Εκτός από τη μοναδική πανίδα της περιοχής με τα ενδιαιτήματα αυτής να αποτελούν μοναδικές περιπτώσεις στην ελληνική επικράτεια, ο Εθνικός Δρυμός Βίκου – Αώου περιλαμβάνει...
και ένα σπάνιο σύνολο γλυπτικών συνόλων, διαμορφωμένα στο ασβεστολιθικό υπόβαθρο της Ιόνιας γεωτεκτονικής ενότητας.
Τα σύνολο αυτό θεωρήθηκε από το ΙΓΜΕ και κεντρικά, αλλά και τοπικά, με τη μελέτη του παραρτήματος της Ηπείρου, ως μία από τις δύο περιοχές, που μπορούν να προταθούν από την Ελλάδα στην ΟΥΝΕΣΚΟ για να συμπεριληφθούν στον κατάλογο των μνημείων της φύσης.
Η δεύτερη περιοχή αναφέρεται στο Λαύριο.
Η πρόταση για την ίδρυση γεωπάρκου στην περιοχή Βίκου – Αώου μπορεί να αποτελέσει ένα ακόμη συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής, που είναι ικανή να προσελκύσει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον από επισκέπτες, για τουριστικούς, αλλά και για επιστημονικούς λόγους.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, η «Ήπειρος Α.Ε» που ανέλαβε να προωθήσει την πρόταση θα συγκαλέσει σύσκεψη με όλους τους συναρμόδιους φορείς, όπως οι δήμοι του Ζαγορίου, οι Φορείς Διαχείρισης, τα Δασαρχεία και άλλοι, προκειμένου να αποφασιστεί από κοινού ο τρόπος προώθησης του αιτήματος. Σε δηλώσεις του ο διευθυντής της «Ήπειρος Α.Ε» Γεράσιμος Παπαηλίας τόνισε, πως σε πρώτη φάση θα συσταθεί ένας Οργανισμός αποτελούμενος από φορείς της περιοχής, που θα καταθέσουν την πρόταση για να συμπεριληφθεί ο Εθνικός Δρυμός στον κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ με τα μνημεία της φύσης.
Η μελέτη του ΙΓΜΕ
Με τίτλο «Έργα φύσης και γεωσυνθέσεις στην Ήπειρο» η μελέτη του ΙΓΜΕ Ηπείρου τονίζει πως η καταγραφή των γεωτόπων συνδυάζει στρωματογραφικά, τεκτονικά, υδρογεωλογικά, μορφολογικά και αρχαιολογικά στοιχεία με δυνατότητες άμεσης παρατήρησης και κατανόησης των γεωλογικών διεργασιών.
Λιθώνες, θεόκτιστα, πέτρινο δάσος, δρακολίμνες, ποτάμιες αναβαθμίδες, βραχοσκεπές και βάραθρα είναι μερικά από τα φυσικά στοιχεία της περιοχής.
«Πρόκειται για μια από τις πλέον εντυπωσιακές περιοχές, τόσο από άποψη αισθητικής του τοπίου, όσο και από άποψη γεωδυναμικών διεργασιών. Η Ήπειρος με το έντονο ανάγλυφο, τις ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες και κυρίως λόγω της υδρολιθολογικής ποικιλίας του υποβάθρου εμφανίζει πλούσια υδροφορία και εντυπωσιακές εκφράσεις αυτής με πλήθος πηγών. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η ανθρώπινη παρουσία εδώ και εκατοντάδες χρόνια έχει αναπτύξει μια στενή σχέση αλληλεξάρτησης. Η ιδιομορφία του χώρου παρείχε ασφάλεια, τροφή και υλικά στους ανθρώπους. Από τα αποτελέσματα αυτά προκύπτει ότι η περιοχή του Εθνικού Δρυμού Βίκου – Αώου μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως γεωπάρκο», τονίζεται μεταξύ άλλων στην πρόταση του ΙΓΜΕ Ηπείρου.
Συζήτηση από τη δεκαετία του ‘90
Το θέμα πάντως δεν έρχεται για πρώτη φορά στο προσκήνιο, αλλά απασχολεί την επιστημονική κοινότητα κυρίως από τα μέσα της δεκαετίας του ’90.
Μάλιστα το 1998 σε διεθνές συμπόσιο που έγινε στη Μυτιλήνη, κατατέθηκαν προτάσεις για την ένταξη στον κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ με τα μνημεία της φύσης διαφόρων φυσικών μνημείων της χώρας και μεταξύ αυτών των Εθνικών Δρυμών Πίνδου και Βίκου – Αώου, αλλά και του σπηλαίου Περάματος.
Τα κριτήρια της ΟΥΝΕΣΚΟ
Σύμφωνα με την ΟΥΝΕΣΚΟ μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς είναι τα έργα των ανθρώπων και της φύσης που αξίζουν να τα διατηρήσουμε.
Για να συμπεριληφθεί κάποιο μνημείο στον κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ θα πρέπει να πληρούνται κάποια κριτήρια. Σύμφωνα με την διακήρυξη του Οργανισμού αυτά είναι:
~ «να περιέχει εξαιρετικά φυσικά φαινόμενα ή περιοχές εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς και αισθητικής».
~ «να είναι ιδιάζοντα παραδείγματα μειζόνων φάσεων της ιστορίας της γης, του αρχείου της ζωής, σημαντικών εν εξελίξει γεωλογικών διαδικασιών για την ανάπτυξη γεωσχηματισμών ή σημαντικών γεωμορφικών ή φυσιογραφικών χαρακτηριστικών»
~ «να είναι ιδιάζοντα παραδείγματα σημαντικών εν εξελίξει οικολογικών και βιολογικών διαδικασιών στην εξέλιξη και ανάπτυξη οικοσυστημάτων χερσαίων, γλυκού ύδατος, παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων και κοινοτήτων φυτών και ζώων»
~ «να περιέχει τα σημαντικότερα φυσικά ενδιαιτήματα συντήρησης της βιοποικιλότητας, να περιλαμβάνει απειλούμενα είδη παγκόσμιας αξίας από την άποψη της επιστήμης ή της συντήρησης του είδους».
Για να κριθεί η εξαιρετική παγκόσμια αξία του, ένα μνημείο πρέπει να κριθεί και σε δύο άλλους παράγοντες: την αυθεντικότητα και/ή την ακεραιότητα και πρέπει να απολαμβάνει ιδιαίτερης προστασίας και συστημάτων διαχείρισης ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του.
Πηγή Ελευθερία
