Ψηλή χοληστερόλη στα παιδιά

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που έχουν ψηλή χοληστερόλη, είναι πολύ πιθανόν να συνεχίσουν να διατηρούν μια ψηλή...χοληστερόλη και αργότερα. Οι βλάβες στις αρτηρίες, όπως για παράδειγμα οι πλάκες αθηρωμάτωσης και η αρτηριοσκλήρυνση, που δημιουργούνται λόγω ψηλής χοληστερόλης στο αίμα, αρχίζουν να σχηματίζονται από πολύ νωρίς στην παιδική ηλικία.

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες που προέρχονται από τη Νέα Υόρκη και παρουσιάστηκαν σε συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Καρδιολογίας, τα παιδιά ηλικίας από 3 έως 4 ετών που έχουν ψηλή χοληστερόλη αίματος, θα συνεχίσουν να έχουν μια ψηλή χοληστερόλη και 5 χρόνια αργότερα.

Είναι πολύ πιθανόν ότι τα παιδιά αυτά θα συνεχίσουν να έχουν ψηλή χοληστερόλη και όταν θα γίνουν ενήλικες.

Ακόμη ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα των ερευνών αυτών, είναι ότι τα παιδιά ηλικίας 3 έως 4 ετών με ψηλή χοληστερόλη, που ακολουθούν μια διατροφή χαμηλή σε λιπαρές ουσίες, πετυχαίνουν να χαμηλώσουν τα επίπεδα χοληστερόλης τους.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι μια διατροφή χαμηλή σε χοληστερόλη και άλλες λιπαρές ουσίες δεν είναι επιβλαβής για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και των νεύρων των παιδιών άνω των 2 ετών. Σε παιδιά άνω των 2 ετών, η διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρές ουσίες δεν επηρεάζει τη σωματική ή πνευματική τους ανάπτυξη. Η πρόληψη για τις καρδιακές και άλλες αγγειακές ασθένειες που προκαλούνται από την ψηλή χοληστερόλη αίματος πρέπει να αρχίζει από πολύ νωρίς στην παιδική ηλικία.

Ήδη από την ηλικία των 3 ή 4 ετών πρέπει να λαμβάνονται μέτρα προστασίας των παιδιών από την ψηλή χοληστερόλη. Στα παιδιά μια ολική χοληστερόλη άνω των 170 mg/dl θεωρείται ψηλή.

Τα παιδιά με χοληστερόλη σε αυτά τα επίπεδα, θα πρέπει να παρακολουθούνται και να λαμβάνονται μέτρα για την μείωση της. Το ερώτημα που τίθεται είναι ποια παιδιά θα πρέπει να ελέγχονται για τη χοληστερόλη αίματος; Τα παιδιά που έχουν κάποιο στην οικογένειά τους (ακόμη και θείο ή θεία, παππού ή γιαγιά) που διαγνώσθηκαν με καρδιακή πάθηση σε νεαρή ηλικία. Τέτοιες παθήσεις μπορεί να ήταν καρδιακή προσβολή, άλλη καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό επεισόδιο ή ξαφνικός θάνατος πριν από την ηλικία των 55 Παιδιά των οποίων ένας γονιός έχει ψηλή χοληστερόλη άνω των 240 Παιδιά που πάσχουν από διαβήτη, παχυσαρκία ή ψηλή πίεση.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς για να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τους κινδύνους της ψηλής χοληστερόλης; Όταν τα παιδιά συμπληρώσουν το δεύτερο έτος της ηλικίας τους, θα πρέπει σταδιακά να αρχίσουν μια διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρές ουσίες. Για τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά ή ακόμη άπαχο γάλα. Το τυρί και το γιαούρτι είναι καλές εναλλακτικές λύσεις. Στη διατροφή των παιδιών θα πρέπει να αποφεύγονται τα τηγανητά Θα πρέπει στο σπίτι να υπάρχουν άφθονα φρούτα και λαχανικά και να λιγότερα έτοιμα σνακ, τσιπς, σοκολάτες και παγωτά.

Για το μαγείρεμα να χρησιμοποιούνται φυτικά έλαια αντί βούτυρο, μαργαρίνη ή άλλο ζωικό λίπος. Επίσης να χρησιμοποιούνται άλλοι τρόποι ετοιμασίας φαγητών παρά το τηγάνισμα.

Οι καλές συνήθειες διατροφής, η μείωση της χοληστερόλης, ο περιορισμός των λιπαρών ουσιών στη διατροφή, η ενθάρρυνση των παιδιών να παίζουν έξω και να έχουν μια τακτική σωματική δραστηριότητα με γυμναστική και άλλα σπορ, συμβάλλουν αποτελεσματικά στην καταπολέμηση της ψηλής χοληστερόλης, της αθηρωμάτωσης και της αρτηριοσκλήρυνσης σε μικρά παιδιά.

Οι γονείς εφαρμόζοντας τα μέτρα αυτά θα συμβάλουν με τον καλύτερο δυνατό στην πρόληψη καρδιοπαθειών και άλλων ασθενειών όταν τα παιδιά τους θα γίνουν ενήλικες.

Οι χρωστικές ουσίες στα φαγητά και τα παιδιά

Οι χρωστικές ουσίες και άλλα συντηρητικά που προστίθενται στα φαγητά και σε πολλά είδη τροφίμων και ποτών προκαλούν ανησυχίες για παρενέργειες που έχουν στην υγεία μας.
Παρά το γεγονός ότι γίνονται έλεγχοι για την ασφάλεια των ουσιών αυτών, εντούτοις ο μεγάλος και συνεχώς αυξανόμενος αριθμός τους, το ανεξέλεγκτο της ποσότητας από την κάθε ουσία που προσλαμβάνει ο κάθε καταναλωτής από τη διατροφή του και τέλος η διαχρονική συσσωρευτική δράση τους, προκαλούν εύλογα ανησυχίες.
Για τους λόγους αυτούς συχνά τίθεται το θέμα απαγόρευσης τους ή τουλάχιστο του περιορισμού τους στο ελάχιστο αναγκαίο. Για τις χρωστικές ουσίες υπάρχουν φωνές που απαιτούν την πλήρη απαγόρευση τους.
Πράγματι οι χρωστικές ουσίες προστίθενται για σκοπούς εμφάνισης των τροφίμων και καλύτερης εμπορικής προώθησης τους. Επειδή λοιπόν δεν είναι πραγματικά απαραίτητες και επειδή υπάρχουν αμφιβολίες για την ασφάλειά τους, πολλοί ζητούν την πλήρη απαγόρευσή τους.
Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο σοβαρό για τα παιδιά. Βρίσκονται σε μια πολύ ευαίσθητη περίοδο της σωματικής και ψυχοκινητικής τους ανάπτυξης και είναι άγνωστες όλες οι επιδράσεις των χρωστικών ουσιών στον τομέα αυτό.
Παράλληλα δεν ξέρουμε μακροπρόθεσμα, ποιες θα είναι οι συνέπειες από τα αθροιστικά αποτελέσματα διάφορων προσθετικών ουσιών, χρωστικών ή συντηρητικών, που θα συσσωρεύονται στον οργανισμό των παιδιών διαχρονικά.
Σε ορισμένες χώρες σε σχολικά μενού απαγορεύτηκαν οι προσθετικές ουσίες στα φαγητά και άλλες τροφές των παιδιών. Η απαγόρευση αυτή βασίστηκε στο γεγονός ότι ορισμένες μελέτες έδειξαν ότι η αφαίρεση των προσθετικών ουσιών από τη διατροφή των παιδιών βελτιώνει τη συμπεριφορά και την απόδοσή τους.
Τώρα μια νέα έρευνα από γιατρούς του πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον του Ηνωμένου Βασιλείου, έφερε στην επιφάνεια στοιχεία που συνηγορούν στο ότι οι χρωστικές ουσίες στη διατροφή αυξάνουν το πρόβλημα υπερκινητικότητας σε παιδιά ηλικίας τριών ετών.
Οι γιατροί με προοδευτικό, τυχαιοποιημένο τρόπο χώρισαν τα παιδιά σε ομάδες που έπαιρναν για διαφορετικά χρονικά διαστήματα ελεγμένη διατροφή με ή χωρίς χρωστικές ουσίες.
Οι γονείς τους δεν γνώριζαν κατά πόσο στα συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα η διατροφή των παιδιών τους, περιείχε ή όχι χρωστικές ουσίες. Με τον τρόπο αυτό η αξιολόγηση της συμπεριφοράς των παιδιών από τους ίδιους τους γονείς τους γινόταν με αντικειμενικό τρόπο. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι οι γονείς διαπίστωναν ότι όταν τα παιδιά τους έπαιρναν διατροφή χωρίς χρωστικές ουσίες είχαν μια πιο ήρεμη συμπεριφορά και είχαν λιγότερη υπερκινητικότητα.
Το πρόβλημα της υπερκινητικότηας ήταν αισθητά αυξημένο όταν στη διατροφή των παιδιών υπήρχαν χρωστικές ουσίες.
Κατά την έρευνα τα παιδιά αξιολογούνταν και κλινικά από γιατρούς. Οι γιατροί στην αξιολόγηση τους δεν διαπίστωσαν διαφορές στα παιδιά.
Οι ερευνητές αποδίδουν την αντιφατική αυτή εκτίμηση στο γεγονός ότι οι γονείς είχαν μια πιο ολοκληρωμένη και συνεχή επαφή με τα παιδιά τους. Έτσι ήσαν σε καλύτερη θέση για να διαπιστώσουν αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών τους παρά οι γιατροί που είχαν μόνο λίγο χρόνο για να αξιολογήσουν τα παιδιά.
Τα συμπεράσματα των ερευνητών συμπίπτουν με αυτά και άλλων ανάλογων μελετών που δείχνουν ότι τα προσθετικά στη διατροφή, χρωστικές ή συντηρητικές ουσίες, έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη συμπεριφορά των παιδιών μειώνοντας τη συγκέντρωση τους και αυξάνοντας την υπερκινητικότητα τους.
Το ερώτημα είναι, θα πρέπει τώρα οι χρωστικές ουσίες να αφαιρεθούν από τα φαγητά και άλλες τροφές;
Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Σίγουρα όλα τα προσθετικά στη διατροφή θα πρέπει να υποβάλλονται σε σχολαστικούς ελέγχους. Όμως όπως έχουμε επισημάνει, οι έλεγχοι αυτοί δεν μπορούν να καλύπτουν όλους τους κινδύνους.
Ήδη προγραμματίζονται μεγαλύτερες έρευνες και από άλλα κέντρα που στόχο έχουν να προσθέσουν και άλλα στις γνώσεις μας αναφορικά με τις παρενέργειες των χρωστικών ουσιών στη συμπεριφορά των παιδιών διαφόρων ηλικιών.
Είναι επιτακτικό να παρακολουθούμε την εξέλιξη του προβλήματος αυτού λόγω της έκτασης του και της σημασίας που έχει, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία.
Εάν επιβεβαιωθούν τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να αφαιρεθούν από τη διατροφή οι χρωστικές ουσίες οι οποίες όπως έχουμε δει, έχουν κυρίως ρόλο στην εμφάνιση των προϊόντων και στην καλύτερη εμπορική προώθησή τους.
Βιβλιογραφία:
The effects of a double blind, placebo controlled, artificial food colourings and benzoate preservative challenge on hyperactivity in a general population sample of preschool children, Archives of Disease in Childhood 2004; 89: 506-511