Οι χρωστικές ουσίες στα φαγητά και τα παιδιά

Οι χρωστικές ουσίες και άλλα συντηρητικά που προστίθενται στα φαγητά και σε πολλά είδη τροφίμων και ποτών προκαλούν ανησυχίες για παρενέργειες που έχουν στην υγεία μας.
Παρά το γεγονός ότι γίνονται έλεγχοι για την ασφάλεια των ουσιών αυτών, εντούτοις ο μεγάλος και συνεχώς αυξανόμενος αριθμός τους, το ανεξέλεγκτο της ποσότητας από την κάθε ουσία που προσλαμβάνει ο κάθε καταναλωτής από τη διατροφή του και τέλος η διαχρονική συσσωρευτική δράση τους, προκαλούν εύλογα ανησυχίες.
Για τους λόγους αυτούς συχνά τίθεται το θέμα απαγόρευσης τους ή τουλάχιστο του περιορισμού τους στο ελάχιστο αναγκαίο. Για τις χρωστικές ουσίες υπάρχουν φωνές που απαιτούν την πλήρη απαγόρευση τους.
Πράγματι οι χρωστικές ουσίες προστίθενται για σκοπούς εμφάνισης των τροφίμων και καλύτερης εμπορικής προώθησης τους. Επειδή λοιπόν δεν είναι πραγματικά απαραίτητες και επειδή υπάρχουν αμφιβολίες για την ασφάλειά τους, πολλοί ζητούν την πλήρη απαγόρευσή τους.
Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο σοβαρό για τα παιδιά. Βρίσκονται σε μια πολύ ευαίσθητη περίοδο της σωματικής και ψυχοκινητικής τους ανάπτυξης και είναι άγνωστες όλες οι επιδράσεις των χρωστικών ουσιών στον τομέα αυτό.
Παράλληλα δεν ξέρουμε μακροπρόθεσμα, ποιες θα είναι οι συνέπειες από τα αθροιστικά αποτελέσματα διάφορων προσθετικών ουσιών, χρωστικών ή συντηρητικών, που θα συσσωρεύονται στον οργανισμό των παιδιών διαχρονικά.
Σε ορισμένες χώρες σε σχολικά μενού απαγορεύτηκαν οι προσθετικές ουσίες στα φαγητά και άλλες τροφές των παιδιών. Η απαγόρευση αυτή βασίστηκε στο γεγονός ότι ορισμένες μελέτες έδειξαν ότι η αφαίρεση των προσθετικών ουσιών από τη διατροφή των παιδιών βελτιώνει τη συμπεριφορά και την απόδοσή τους.
Τώρα μια νέα έρευνα από γιατρούς του πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον του Ηνωμένου Βασιλείου, έφερε στην επιφάνεια στοιχεία που συνηγορούν στο ότι οι χρωστικές ουσίες στη διατροφή αυξάνουν το πρόβλημα υπερκινητικότητας σε παιδιά ηλικίας τριών ετών.
Οι γιατροί με προοδευτικό, τυχαιοποιημένο τρόπο χώρισαν τα παιδιά σε ομάδες που έπαιρναν για διαφορετικά χρονικά διαστήματα ελεγμένη διατροφή με ή χωρίς χρωστικές ουσίες.
Οι γονείς τους δεν γνώριζαν κατά πόσο στα συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα η διατροφή των παιδιών τους, περιείχε ή όχι χρωστικές ουσίες. Με τον τρόπο αυτό η αξιολόγηση της συμπεριφοράς των παιδιών από τους ίδιους τους γονείς τους γινόταν με αντικειμενικό τρόπο. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι οι γονείς διαπίστωναν ότι όταν τα παιδιά τους έπαιρναν διατροφή χωρίς χρωστικές ουσίες είχαν μια πιο ήρεμη συμπεριφορά και είχαν λιγότερη υπερκινητικότητα.
Το πρόβλημα της υπερκινητικότηας ήταν αισθητά αυξημένο όταν στη διατροφή των παιδιών υπήρχαν χρωστικές ουσίες.
Κατά την έρευνα τα παιδιά αξιολογούνταν και κλινικά από γιατρούς. Οι γιατροί στην αξιολόγηση τους δεν διαπίστωσαν διαφορές στα παιδιά.
Οι ερευνητές αποδίδουν την αντιφατική αυτή εκτίμηση στο γεγονός ότι οι γονείς είχαν μια πιο ολοκληρωμένη και συνεχή επαφή με τα παιδιά τους. Έτσι ήσαν σε καλύτερη θέση για να διαπιστώσουν αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών τους παρά οι γιατροί που είχαν μόνο λίγο χρόνο για να αξιολογήσουν τα παιδιά.
Τα συμπεράσματα των ερευνητών συμπίπτουν με αυτά και άλλων ανάλογων μελετών που δείχνουν ότι τα προσθετικά στη διατροφή, χρωστικές ή συντηρητικές ουσίες, έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη συμπεριφορά των παιδιών μειώνοντας τη συγκέντρωση τους και αυξάνοντας την υπερκινητικότητα τους.
Το ερώτημα είναι, θα πρέπει τώρα οι χρωστικές ουσίες να αφαιρεθούν από τα φαγητά και άλλες τροφές;
Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Σίγουρα όλα τα προσθετικά στη διατροφή θα πρέπει να υποβάλλονται σε σχολαστικούς ελέγχους. Όμως όπως έχουμε επισημάνει, οι έλεγχοι αυτοί δεν μπορούν να καλύπτουν όλους τους κινδύνους.
Ήδη προγραμματίζονται μεγαλύτερες έρευνες και από άλλα κέντρα που στόχο έχουν να προσθέσουν και άλλα στις γνώσεις μας αναφορικά με τις παρενέργειες των χρωστικών ουσιών στη συμπεριφορά των παιδιών διαφόρων ηλικιών.
Είναι επιτακτικό να παρακολουθούμε την εξέλιξη του προβλήματος αυτού λόγω της έκτασης του και της σημασίας που έχει, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία.
Εάν επιβεβαιωθούν τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να αφαιρεθούν από τη διατροφή οι χρωστικές ουσίες οι οποίες όπως έχουμε δει, έχουν κυρίως ρόλο στην εμφάνιση των προϊόντων και στην καλύτερη εμπορική προώθησή τους.
Βιβλιογραφία:
The effects of a double blind, placebo controlled, artificial food colourings and benzoate preservative challenge on hyperactivity in a general population sample of preschool children, Archives of Disease in Childhood 2004; 89: 506-511