Το μουσείο κέρινων ομοιωμάτων Π. Βρέλλη στα Ιωάννινα

Ο (Αρχι)μάστορας, ενδυματολόγος, συλλέκτης και αρχιτέκτονας Παύλος Βρέλλης

Έργο ζωής ενός και μόνο ανθρώπου, του καλλιτέχνη- εικαστικού Παύλου Βρέλλη, αποτελεί το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας στο Μπιζάνι Ιωαννίνων, όπου ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με την ιστορία, μέσα από κέρινα ομοιώματα, ξακουστών, αλλά και αφανών ηρώων, που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην Ελλάδα, από την προεπαναστατική περίοδο έως και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το μουσείο, που φέρει το όνομα του Παύλου Βρέλλη, μετρά ήδη 15 χρόνια ζωής: άνοιξε τις πόρτες του για το κοινό στις 31 Ιουλίου 1995 κι έκτοτε, το επισκέπτονται, σε ετήσια βάση, περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι, Έλληνες στην πλειοψηφία τους.
Ο καλλιτέχνης είχε πρωτοπαρουσιάσει τα κέρινα ομοιώματά του ήδη από το 1975, στο χωριό Μουζακαίοι.Έχοντας αποσυρθεί από τη μέση εκπαίδευση, με το βαθμό του γυμνασιάρχη, αγόρασε μια πετρώδη έκταση γης, 17 στρέμματα, τον Φλεβάρη του 1983, κοντά στο χωριό Μπιζάνι (απέχει 12 χλμ. από τα Γιάννενα και βρίσκεται πολύ κοντά στα ιστορικά πεδία μαχών, που σημάδεψαν τις μάχες των Βαλκανικών Πολέμων του 1912-'13). Για τα επόμενα 12 χρόνια, δούλεψε πάρα πολύ σκληρά, δεδομένου ότι άρχισε όλο το εγχείρημά του, σε ηλικία 60 χρονών. Ευτύχησε να έχει την αμέριστη βοήθεια πρώην μαθητών και πιστών του φίλων και την υποστήριξη ατόμων, οι οποίοι γνώριζαν τη δουλειά του και πίστευαν στην καλλιτεχνική του φλέβα.

(Αρχι)μάστορας, ενδυματολόγος, συλλέκτης

Δούλεψε ασταμάτητα ως εργάτης, (Αρχι)μάστορας, ενδυματολόγος, συλλέκτης κι αρχιτέκτονας, προκειμένου να δώσει μορφή και ζωή, τόσο στον περιβάλλοντα χώρο όσο και στο εσωτερικό του κτιρίου που "φιλοξενεί" τα κέρινα ομοιώματά του. Κύριος σκοπός του ήταν να μπορέσει να κερδίσει τον επισκέπτη μ' έναν ενδιαφέροντα τρόπο, ώστε να τον κάνει, σταδιακά, να αισθανθεί ο ίδιος υποκείμενο της Ιστορίας και μέσα από τη διαδικασία του "να ανακαλύπτει και να αποκαλύπτει" τα θέματα, να αποκτήσει μια πρωτόφαντη εμπειρία, διευρύνοντας τα όσα γνώριζε σχετικά με πρόσωπα και γεγονότα. Η Ελληνική Ιστορία ήταν η μόνη πηγή απ' την οποία άντλησε τα θέματά του. Με ιδιαίτερη φροντίδα χάραξε δρόμους, διαμόρφωσε πλατείες, έφτιαξε, με τα χέρια του καλντερίμια και βραχόκηπους, μετασχημάτισε το φυσικό περιβάλλον γύρω από το μουσείο και φύτεψε αμέτρητα δέντρα και φυτά. Στο κτιριακό συγκρότημα, που περιλαμβάνει το Μουσείο, τη βιβλιοθήκη, το γραφείο και το χώρο εργασίας του, έδωσε μορφή Αστικής Φρουριακής Αρχιτεκτονικής, που συναντάται μόνο στην ενδοχώρα της Ηπείρου κατά τον 18ο αιώνα.Πάντα, σεβόμενος "τα μορφολογικά και ρυθμολογικά στοιχεία που η ίδια η παράδοση τού έχει υπαγορεύσει".

Με απλά υλικά...

Ο εσωτερικός χώρος του Μουσείου διαμορφώθηκε έπειτα από την κατάτμησή του, σύμφωνα με παράλληλα, συνάλληλα, διάλληλα επίπεδα. Οι κατατμήσεις αυτές οριοθετούν, ταυτόχρονα, τους χώρους-θέματα, που παρουσιάζονται (όχι πάντοτε με αυστηρή χρονολογική σειρά). Οι καλλιτεχνικοί μετασχηματισμοί του εσωτερικού χώρου έγιναν με δική του, προσωπική, εργασία. Αρχικά, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα απλό ντουβάρι με υποτυπώδεις τοίχους και ανοίγματα. Πάντα, με απλά υλικά (όπως, τζίβα, λινάτσα, τσιμέντο, γύψο, νευρομετάλ), άνοιξε ουρανούς, χάρισε πτυχώσεις σε βράχια, απέδωσε υγρούς-μουχλιασμένους τοίχους, οδήγησε τα σοκάκια του στο να παραπέμπουν σε γεγονότα ξεχασμένα από πολλούς…
Κάποια από τα αντικείμενα που εκτίθενται, αποτέλεσαν την προσωπική του συλλογή από παλαιοπωλεία και παλιατζίδικα, απ' όλη την Ελλάδα, για περισσότερα από τριάντα χρόνια. Άλλα, όπως τα καριοφίλια, τα τσαρούχια και κάποια μοναδικά "φρούτα" και "βιβλία" αποτελούν δικές του δημιουργίες. Κάποια εξαιρετικής ομορφιάς και τέχνης ρούχα και φορέματα, όπως και κουστούμια και στολές, αποκτήθηκαν από διάφορα μέρη ή σώθηκαν από βέβαιο αφανισμό, ενώ άλλα μεταποιήθηκαν από τον ίδιο. Μας διαφωτίζουν για την ύπαρξη μιας άλλης όψης του καλλιτέχνη: αυτή ενός μοναδικού συλλέκτη-δημιουργού. Συμπληρωμένα με προσφορές φίλων και γνωστών του, όπως και δωρεές της VIII Μεραρχίας και του Σώματος Υλικού Πολέμου, ολοκληρώνουν το έργο, δίνοντας χαρακτήρα και προσωπικότητα στον εσωτερικό χώρο και τα εκθέματά του. Ο Παύλος Βρέλλης αποφοίτησε από την Παιδαγωγική Ακαδημία το 1947 και συνέχισε τις σπουδές του, αποφοιτώντας από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, το 1954 (με πρακτικό και θεωρητικό πτυχίο). Η δουλειά του είναι αυτή ενός γλύπτη με κλασική παιδεία, χρησιμοποιώντας μόνο πηλό, κατά το πρώτο στάδιο της κατασκευής της προτομής, την οποία δουλεύει. Όπως συνηθίζει να λέει ο ίδιος: "η Ανατομία είναι η ορθογραφία της δουλειάς μου". Ακολουθεί η κοπιώδης εργασία της χύτευσης ενός γύψινου εκμαγείου, σε δυο μέρη, βασισμένο στο πήλινο πρότυπο. Το μόνο που μένει είναι η χύτευση κεριού στο προαναφερθέν καλούπι. Πρώτιστο κριτήριο για την επιλογή των προσώπων και των γεγονότων που παρουσιάζονται, ήταν η επιρροή που άσκησε κάθε μορφή στην ψυχή του καλλιτέχνη και η πίστη του σ' αυτό που συνοψίζεται μέσω του αξιώματος: "η Ελληνική Ιστορία έχει γραφεί όχι μόνο από επώνυμους, αλλά και από ανώνυμους". Στον εσωτερικό χώρο του μουσείου, που έχει συνολικό όγκο 2.500 κυβικά μέτρα, η πρώτη ενότητα εκθεμάτων αφορά την προεπαναστατική περίοδο, η δεύτερη την Επανάσταση του 1821, η τρίτη τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ το μουσείο κλείνει με αναφορές και υπενθυμίσεις (Κυρά της Ρω, Γερμανικοί Φούρνοι, Αναφορά στην τραγωδία της Κύπρου, Ξεριζωμός των Ελλήνων από την Μικρά Ασία, Αναφορά στο Βυζάντιο και την Αρχαία Ελλάδα κ.ά). Σήμερα, ο Παύλος Βρέλλης ζει κι εργάζεται στα Ιωάννινα.

Αναρτήθηκε από epirusgate.blogspot.com