Υψηλή θνησιμότητα από καρκίνο στα Οινόφυτα

Σοβαρές ενδείξεις ότι το εξασθενές χρώμιο στο νερό των Οινοφύτων πιθανόν να είναι μία σημαντική αιτία για την αύξηση των καρκίνων στην περιοχή, δείχνει επιδημιολογική έρευνα που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης, που αφορά τους κατοίκους των Οινοφύτων παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά καρκίνων, ιδίως του ήπατος, των νεφρών και της ουροδόχου κύστης στις γυναίκες. Άμεση ήταν η αντίδραση του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής που ξεκινά το προσεχές διάστημα την δημοπράτηση όλων των απαιτούμενων έργων αναβάθμισης του διυλιστηρίου Οινοφύτων και μεταφοράς νερού από τον Μόρνο στις κοινότητες, που υδροδοτούνται με το προβληματικό νερό της περιοχής πέριξ του Ασωπού, με χρηματοδότηση του.

Επιπτώσεις από τη μόλυνση του Ασωπού

Η παρουσία εξασθενούς χρωμίου στο νερό των Οινοφύτων πιθανόν να είναι μία σημαντική αιτία για την αύξηση των καρκίνων στην περιοχή. Οι μορφές καρκίνου που εμφανίστηκαν πιο συχνά ήταν αυτές του ήπατος, των νεφρών, της ουροδόχου κύστης αλλά και καρκίνου του πνεύμονα.

Αυτό είναι ένα από τα πρώτα συμπεράσματα επιδημιολογικής έρευνας που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο Αθηνώνσ την περιοχή των Ονοφύτων με χρηματοδότηση του Κέντρου Ελέγχου Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ). Πήραν μέρος 5.842 άτομα, που ήταν δημότες την περίοδο 1999-2009 αλλά και μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής. Στη διάρκεια των 11 ετών, καταγράφηκαν 474 θάνατοι, από τους οποίους 118 οφείλονταν σε καρκίνο. Το πρόβλημα μπορεί να οφείλεται στο μολυσμένο με χρώμιο νερό της περιοχής, ωστόσο σύμφωνα με τους επιστήμονες τα συμπεράσματα χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.

Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επιστημονική υπεύθυνη της μελέτης, καθηγήτρια Επιδημιολογίας της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθηνά Λινού, τόνισε πως θεωρεί ασφαλές το συμπέρασμα ότι «οι συνθήκες ζωής στην περιοχή, την περίοδο εκείνη, οδήγησαν σε σημαντική αύξηση του καρκίνου» και εξήγησε πως «το είδος των καρκίνων, στους οποίους παρατηρείται η αύξηση -εκτός από εκείνον του πνεύμονα- καταδεικνύει την κατανάλωση νερού, επιβαρυμένου με αυτόν τον τοξικό παράγοντα».
Η κ. Λινού υπογράμμισε ότι «για να είμαστε 100 % σίγουροι, θα πρέπει η μελέτη να συνεχιστεί και να συμπεριληφθούν σε αυτήν κοντινά συγγενικά πρόσωπα των ανθρώπων, που εμφάνισαν καρκίνο. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα επαγγέλματα, που έκαναν, αν κάπνιζαν, αν κάποιοι από αυτούς έπιναν μόνον εμφιαλωμένο νερό, ή έκαναν μπάνιο με το μολυσμένο νερό. Έτσι μόνο θα εξειδικευθεί το εύρημα τα επόμενα χρόνια». Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «η πιθανότητα να είναι τυχαία τα ευρήματα και να μη σχετίζεται η χρήση του νερού με την εμφάνιση καρκίνου, κυρίως του ήπατος των νεφρών και της ουροδόχου κύστης, σε κατοίκους της περιοχής, είναι μία στις χίλιες».
Το υπουργείο Περιβάλλοντος σε ανακοίνωσή του τονίζει πως έχει καθοριστεί με υπουργική απόφαση αυστηρό και χωριστό όριο για το εξασθενές χρώμιο στα 3 μιλιγράμ ανά λίτρο και ότι : «Από τον Απρίλιο του 2010 σε στενή συνεργασία με την ΕΥΔΑΠ, την Περιφέρεια και τους ΟΤΑ έχουν δρομολογηθεί συγκεκριμένες ενέργειες για την ασφαλή υδροδότηση των κατοίκων της περιοχής».

Ανακοινώνει ακόμα ότι σε πρόσφατη σύσκεψη αποφασίστηκε, με χρηματοδότηση του ΥΠΕΚΑ, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας να δημοπρατήσει άμεσα τα απαιτούμενα έργα αναβάθμισης του διυλιστηρίου των Οινοφύτων και μεταφοράς νερού από τον Μόρνο στις κοινότητες που υδροδοτούνται με το προβληματικό νερό της περιοχής. Τα έργα αυτά θα γίνουν σε συνεργασία με την ΕΥΔΑΠ, αξιοποιώντας παράλληλα και την τεχνογνωσία της. Τα Οινόφυτα ήδη τροφοδοτούνται με νερό του Μόρνου. Επίσης, σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης θα επεξεργασθεί την αναθεώρηση του κανονισμού για το πόσιμο νερό, με στόχο τη διακριτή αναφορά σε όριο για το εξασθενές χρώμιο.

Σύμφωνα με τη δημοτική αρχή, το νερό των Οινοφύτων δεν χρησιμοποιείται πλέον, ενώ δεν αποκλείεται η επίδραση άλλων παραγόντων όπως το κάπνισμα και οι επαγγελματικές εκθέσεις, αλλά και η μόλυνση της ατμόσφαιρας.
Ο αντιδήμαρχος Οινοφύτων, Γιάννης Νίκας, μιλώντας στο ΑΠΕ, δήλωσε ότι: «Εμείς, ως δημοτική αρχή, μόλις παραλάβαμε πριν τρία χρόνια, κάναμε αναλύσεις στο νερό και ανακαλύψαμε ότι περιείχε εξασθενές χρώμιο» και συμπλήρωσε ότι: «Από εκεί και πέρα, έγιναν όλες οι απαιτούμενες ενέργειες και αυτή τη στιγμή πίνουμε νερό από τον Μόρνο, το οποίο δεν έχει κανένα πρόβλημα».
Σε ερώτηση σχετικά με παράπονα που διατύπωναν οι κάτοικοι σχετικά με το νερό, κατά το παρελθόν, ο κ. Νίκας είπε: «Ξέραμε στο παρελθόν ότι το νερό είχε νιτρικά, τα οποία δεν είναι επικίνδυνα, αλλά όχι εξασθενές χρώμιο. Το χρώμιο ανακαλύφθηκε πριν τρία χρόνια ακριβώς και η δημοτική αρχή προέβη στις απαιτούμενες ενέργειες, προκειμένου να αποκατασταθεί το πρόβλημα». Ο κ. Νίκας κλείνοντας ξεκαθάρισε, ότι «βάσει των χημικών αναλύσεων, το νερό που πίνουν σήμερα οι κάτοικοι στα Οινόφυτα, είναι μια χαρά».

Τι ακριβώς είναι το ολικό και τι το εξασθενές χρώμιο;

Το χρώμιο, ως στοιχείο, παρατηρείται στη φύση σε διάφορες μορφές. Είναι ένα φυσικά σχηματιζόμενο μέταλλο, άοσμο, σκληρό, με χρώμα γκρι του ατσαλιού. Οι κυριότερες καταστάσεις του είναι: Το στοιχειακό χρώμιο, που δεν συναντάται στη φύση. Το ολικό χρώμιο, που αποτελείται από το τρισθενές χρώμιο, το οποίο συναντάται στη φύση ως ορυκτό και το εξασθενές χρώμιο, Cr(VI) που είναι η δεύτερη πιο σταθερή μορφή του χρωμίου και συναντάται σπάνια στη φύση, αλλά είναι τοξικό και αποτελεί, κυρίως αποτέλεσμα ανθρώπινης δραστηριότητας.
Σύμφωνα με την Ένωση Ελλήνων Χημικών, το εξασθενές χρώμιο, στον εισπνεόμενο αέρα είναι αποδεδειγμένα καρκινογόνο, ενώ για την επικινδυνότητά του στο πόσιμο νερό, τα έως στιγμής στοιχεία οδηγούν την επιστημονική κοινότητα προς τη θεώρηση του Cr(VI) καρκινογόνου ουσίας και μέσω της κατάποσης. Αναφέρονται, επίσης, στοιχεία για τη φυτοτοξικότητα, αλλά και τη δυνατότητα βιοσυσσώρευσης του Cr(VI) σε φυτά.
Οι ενώσεις του εξασθενούς χρωμίου χρησιμοποιούνται στη χημική βιομηχανία, στη βιομηχανία χρωμάτων, στη βυρσοδεψία, στην παρασκευή βερνικιών για τη συντήρηση του ξύλου, στην κατασκευή υλικών ηλεκτροσυγκόλλησης, στην παρασκευή αντισκωριακών των μεταλλικών επιφανειών, στην κλωστοϋφαντουργία, στο μελάνι των φωτοτυπικών μηχανημάτων, στις μαγνητοταινίες, ως καταλύτης, στην τσιμεντοβιομηχανία.
Κατά την επόμενη φάση της επιδημιολογικής μελέτης θα πραγματοποιηθούν συνεντεύξεις με τους πλησιέστερους συγγενείς των θανόντων από καρκίνους που παρουσίασαν μεγάλη αύξηση και θα συνεχιστεί η μελέτη νοσηρότητας του Παρατηρητηρίου Υγείας Οινοφύτων, στο οποίο μέχρι σήμερα έχουν εγγραφεί περίπου 2.000 άτομα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, κρίνεται σκόπιμο να επεκταθεί η μελέτη τόσο χρονικά (μετά το 2010) όσο και τοπικά σε κοντινές περιοχές ή άλλες περιοχές με παρόμοιες μορφές ρύπανσης.

27/08/2010 - Δημοσιεύθηκε από ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΑΝΟΣ