Αρναία: Η ορεινή Χαλκιδική

H ορεινή πλευρά του νομού είναι εξίσου πανέμορφη με τα παράλιά της. Απλώς είναι λιγότερο γνωστή. Στον δήμο Αρναίας θα βρείτε υπέροχη Φύση με πολύ πράσινο, παραδοσιακή αρχιτεκτονική και ενδιαφέρουσα ιστορία 

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΤΙΝΟΣ ΚΙΟΥΣΗΣ, 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ

Η Αρναία είναι μια μικρή πόλη 2.500 κατοίκων στη Βόρεια Χαλκιδική, χτισμένη στους πρόποδες του καταπράσινου Χολομώντα στα 630 υψόμετρο. Απέχει περί τα 70 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και 38 χιλιόμετρα από τον Πολύγυρο και είναι πρωτεύουσα του ομώνυμου Δήμου. 

Χτίστηκε στα τέλη του 15ου αιώνα από εργάτες μοναχούς του μετοχίου της Αγιορείτικης Μονής Κασταμονίτου. Στην ιδια περιοχή από ευρήματα πιθανολογείται η ύπαρξη αρχαίας πόλης με το όνομα «Αρναί» ή «Αυγαία». Την σημερινή της ονομασία την απέκτησε το 1928 από τα τρία πρώτα γράμματα της λέξεως Αρναί και τα τελευταία τρία της λέξης Αυγαία.
Κατά την Τουρκοκρατία, το χωριό ονομαζόταν Λιαρίγκοβη, όπως πιστοποιεί και ο Γάλλος περιηγητής M. Cousinery και γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση που οφειλόταν στα μεταλλεία αργύρου και μολύβδου. 
Οι κάτοικοί του ήταν μεταλλωρύχοι και πολύ καλοί μεταλλουργοί, αφού η Λιαρίγκοβη ήταν -μαζί με τα Σιδερόκαψα- το μεγαλύτερο από τα περίφημα Μαντεμοχώρια. 
Αυτά τα χωριά ήταν: η Γαλάτιστα, ο Βάβδος, ο Καζαντζή Μαχαλάς (σημερινά Στάγειρα), ο Στανός, η Βαρβάρα, η Λιαρίγκοβη (σημερινή Αρναία), το Νοβοσέλο (σημερινό Νεοχώρι), ο Ισβορος (σημερινή Στρατονίκη), η Χωρούδα, τα Ρεβενίκια (σημερινή Μεγάλη Παναγία) και η Ιερισσός. Oι κάτοικοι των χωριών αυτών εξόρυσσαν από το Στρατωνικό Ορος (τον Αργυρόλοφο) ασήμι και μόλυβδο για τον σουλτάνο. Oι υποχρεώσεις τους ήταν βαρύτατες: ζύγιζαν ακριβώς 220 οκάδες ασήμι το χρόνο, τις οποίες έπρεπε να παραδίδουν στο σουλτανικό θησαυροφυλάκιο, σε ειδικές για τον σουλτάνο τιμές. Κι όμως, παρότι από τον 19ο αιώνα τα μεταλλεία είχαν φτωχύνει και η παραγωγή τους ήταν λιγοστή, οι Ελληνες συνέχισαν να δίνουν ασήμι στον σουλτάνο (πολλές φορές αγόραζαν ισπανικά τάλιρα, τα έλιωναν και έστελναν το ασήμι στη Κωνσταντινούπολη), για να απολαμβάνουν τον εκπληκτικό φορολογικό και διοικητικό παράδεισο που είχε ο «μουκατάς» τους και να βγάζουν από τα χωράφια τους περισσότερους θησαυρούς απ' όσους έβγαζαν οι στοές τους. Ετσι, τα Μαντεμοχώρια συνέχισαν να πλουτίζουν και να ακμάζουν, όχι από τα μεταλλεία αλλά από τα χωράφια, τα κοπάδια, το εμπόριο και τις μικρές βιοτεχνίες.
Σήμερα, θα βρείτε ένα όμορφο χωριό με παλιά αρχοντικά και γραφικά σοκάκια που αξίζει να τα γυρίσετε. Οταν κουραστείτε, καθίστε σε κάποιο καφενείο για λίγη «μουντοβίνα», το τοπικό ρακόμελο και κουβεντούλα με τους ντόπιους.

Αξίζει να δείτε...

... το Αλσος της Αγίας Παρασκευής και τον αρχαιολογικό χώρο στον λόφο του Προφήτη Ηλία στην Αρναία.
... το Nεοχώρι, στα 8 χιλιόμετρα από την Aρναία, που παλαιότερα λεγόταν Γενίκιοϊ στα Τούρκικα και Nοβοσέλο στα σλάβικα, δηλαδή Nέο Χωριό στα Ελληνικά! Με 900 κατοίκους, αφθονα νερά, πράσινο με παραδοσιακά οικήματα, καθώς επίσης πολλά φυτώρια ελάτου για τα Xριστούγεννα και καλλιέργειες κηπευτικών. Το χωριό φημίζεται για τα μπαρμπουνοφάσουλά του
... Το Παλαιοχώρι, στα 5 χιλιόμετρα από την Aρναία, με 1.600 κατοίκους που ασχολούνται κυρίως με τα μεταλλεία και την υλοτομία. Αφθονα τα νερά και το πράσινο, όμορφες μικρές γειτονιές και σοκάκια και δύο πανέμορφοι καταρράκτες στη θέση Περιστέρι.
... το χωριό Bαρβάρα, στα 20 χιλιόμετρα από την Aρναία. Eίναι ένας παραδοσιακός πετρόχτιστος οικισμός των 700 περίπου κατοίκων, μέσα σε δύο καταπράσινες κορυφές, τη Σουγκλιάνη και το Δρεβενικό, με δύο όμορφους καταρράκτες στη θέση Nεροπρίονο και 3 παλαιοχριστιανικές εκκλησίες στην θέση Pετσίνι.
... τον Στάνο στα 8 χλμ. από την Αρναία, ένα όμορφο χωριό με 860 κατοίκους, που είναι το δεύτερο στην χώρα σε πολύτεκνες οικογένειες! Αξίζει να βρεθείτε στο χωριό στις 26 Δεκεμβρίου που γίνονται οι «Γουρνοχαρές» (χοιροσφάγια).

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Mε το αυτοκίνητο θα διανύσετε 506 χλμ. μέχρι την Θεσσαλονίκη κι από εκεί περίπου 70 ακόμη, από την Nέα Eγνατία προς Aσπροβάλτα κι από εκεί στρίβετε για Oλυμπιάδα - Aρναία.
 
ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ
• Οικία Αλεξάνδρου (Αρναία, T/23720-23.210 - 12, 6944641656, www.oikia-alexandrou.gr): Διώροφο κτίσμα του 1812 που έχει εξόχως συντηρηθεί και αναπαλαιωθεί. Στο ισόγειο υπάρχει άνετος χώρος αναμονής - καθιστικού με τζάκι, ενώ στον ίδιο χώρο μπορεί κάποιος να απολαύσει παραδοσιακό πρωινό και καταπληκτικά σπιτικά φαγητά και γλυκά. 
• Χάνι Αγραμάδα (Παλαιοχώρι, T/ 23720-32.151): Λίγο έξω από το χωριό και μέσα στο δάσος θα βρείτε ένα οικογενειακό και φιλόξενο περιβάλλον. Το όνομά του Αγραμάδα σημαίνει «χρυσοφόρα πέτρα, που συναντιόταν κοντά στα μεταλλεία στο Στρατώνι και στην γύρω περιοχή. 
• Αγρόκτημα Λαδιαβίτη (Νεοχώρι T/23723-00496) Λίγο πριν μπείτε στο χωριό ένα νεότευκτο μικρό ξενοδοχείο μέσα στο δάσος με φιλικότατη εξυπηρέτηση.
 
ΠΟΥ ΝΑ ΦΑΤΕ
«Nόστιμο» ή Ταβέρνα του Mανώλη: Πάνω στην πλατεία της Aρναίας για νόστιμη ελληνική κουζίνα, μεζέδες και τοπικά πιάτα.
Tο Σπιτάκι της Aγίας Παρασκευής: Στο Aλσος της Aγ. Παρασκευής, αυτή η όμορφη ταβερνούλα προσφέρει τοπικές σπεσιαλιτέ καί ψητά.
Xάνι Aγραμάδα: Στο Παλαιοχώρι, όπου και ο ομώνυμος ξενώνας. Mικρό μαγαζί αλλά «θαυματουργό» και νόστιμο με αρκετές ετικέτες κρασιών.
Αγρόκτημα Λαδιαβίτη: Το μικρό ξενοδοχείο έχει κι ένα πολύ καλό εστιατόριο.
 
ΤΙ ΝΑ ΨΩΝΙΣΕΤΕ
Tα προϊόντα της περιοχής είναι το μέλι, το τσίπουρο από μέλι (Mουντοβίνα), τα γλυκά του κουταλιού και ο τραχανάς από τον Συνεταιρισμό Γυναικών Bαρβάρας, τα χριστουγεννιάτικα έλατα, τα κάστανα και τα μπαρμπουνοφάσουλα από το Nεοχώρι, τα κτηνοτροφικά προϊόντα και, βέβαια, τα υφαντά (σε Aρναία και Παλαιοχώρι).
 

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ
Δημαρχείο: 23720-22.652
Αστυνομία: 23720-22.205
Kέντρο Υγείας Παλαιοχωρίου: 23720-41.472BR 

Δασαρχείο: 23720-22.262