Τα γιατροσόφια της ελληνικής χλωρίδας, φάρμακα με... ονοματεπώνυμο / Το Δίκταμο ή Έρωντας - Origanum dictamnus

Φαρμακευτικά φυτά, τα οποία χρησιμοποιούνταν εμπειρικά από πρακτικούς γιατρούς κι από τις... γιαγιάδες μας εδώ και χιλιετίες, αποτελούν την πρώτη ύλη για την φαρμακοβιομηχανία. 

Χωρίς ανταγωνισμό, επιστήμονες και ερευνητές από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ δρούσαν για χρόνια ανενόχλητοι στην ελληνική επαρχία και τα νησιά. Είχαν το μονοπώλιο στην επιστημονική έρευνα για τις φαρμακευτικές ιδιότητες των φυτών, που εξαπλώνονται απ’ άκρου εις άκρον στην ελληνική γη.

Μέχρι που οι Έλληνες συνάδελφοί τους αποφάσισαν 

να ασχοληθούν σοβαρά.

Ξαναβρήκαν: 
την αγγουρίτσα και τον δακτυλίτη (που βοηθούν στις παθήσεις της καρδιάς), 
την αρμπαρόριζα, 
την ασφάκα, 
τη βαλεριάνα (ηρεμιστικό), 
τη δάφνη, το δενδρολίβανο, το δίκταμο της Κρήτης, τον δυόσμο, το θυμάρι, τη λεβάντα, τη λυγαριά, το μελισσόχορτο, τη μυρτιά, τη ρίγανη, τη μέντα ή την τσουκνίδα. 

 
Περιέγραψαν το χημικό προφίλ των φυτών, ανέλυσαν τις ουσίες που εκκρίνουν και είδαν - με μεγάλη έκπληξη - πως πολλά από αυτά μπορούν ακόμη και να δημιουργήσουν ισχυρή αντίσταση στη γήρανση των κυττάρων.
Οι Έλληνες επιστήμονες μπορούν πια να πουν με σιγουριά πως η ασφάκα - για παράδειγμα - βρίσκεται ανάμεσα στα φυτά εκείνα που εκκρίνουν αντιοξειδωτικές ουσίες, ικανές να προκαλέσουν ανάσχεση της κυτταρικής γήρανσης.

Η μισή Ευρώπη «φυτρώνει» στην Ελλάδα.

Ολόκληρη η Μεσόγειος είναι γεμάτη από φαρμακευτικά φυτά.

Η Ελλάδα έχει ένα ακόμη σημαντικό πλεονέκτημα: είναι χωρισμένη σε πολλά κομμάτια, γεωγραφικά, κι έτσι τα φυτά αυτά βρήκαν χώρο, όπου απομονώθηκαν και είχαν την ευκαιρία να εξελιχθούν. Όπως εξηγεί ο επίκουρος καθηγητής στον Τομέα Βοτανικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Νίκος Χριστοδουλάκης, η περίπτωση της χώρα μας είναι μοναδική.
«Τα μισά από τα φυτά της ευρωπαϊκής χλωρίδας εντοπίζονται στη χώρα μας. Πρόκειται για περίπου 5.000 ταξινομικές μονάδες, κι από αυτές 500-600 έχει αποδειχθεί πως κρύβουν πολύ μεγάλη φαρμακευτική αξία. 

Είναι τα φυτά που χρησιμοποιούσε ο Ιπποκράτης, εκείνα που αναφέρουν ο Γαληνός και ο Διοσκουρίδης και που μέσα στη δίνη των χημικών εργαστηρίων ξεχάστηκαν, για να αποκτήσουν και πάλι αξία, τις τελευταίες δεκαετίες».

Τα χαρακτηριστικά και οι ιδιοτροπίες του μεσογειακού οικοσυστήματος «αναγκάζουν» τα φυτά να αποκτούν φαρμακευτικές ιδιότητες. 

Για εκείνα, αυτό που σε μας φτάνει ως ίαμα, είναι το όπλο τους σε έναν προσωπικό αγώνα επιβίωσης, κάτω από συνθήκες έντονου στρες. «Και μάλιστα, διαφορετικού στρες, ανάλογα με την εποχή», τονίζει ο κ. Χριστοδουλάκης. 

«Το καλοκαίρι δοκιμάζονται από την ξηρασία, τις υψηλές θερμοκρασίες, την υψηλή αφυδάτωση στην ατμόσφαιρα και το έδαφος καθώς και την υψηλή ακτινοβολία. Τον χειμώνα πάλι, καλούνται να αντιμετωπίσουν θερμοκρασίες χαμηλές (συχνά υπό του μηδενός) και ότι αυτό συνεπάγεται για το σύστημά τους.
Ως άμυνα, λοιπόν, παράγουν ουσίες που τα βοηθούν να αποφύγουν την αφυδάτωση, τους κινδύνους από τα έντομα, την ηλιακή ακτινοβολία και την ξηρασία. Κι αυτές οι ουσίες είναι οι φαρμακευτικές για εμάς»

πηγή

Το Δίκταμο ή Έρωντας 

Είναι ένα μικρό φυτό με μήκος 30 έως 40 εκατοστά, πολύ δυνατής οσμής και γεύσης που φυτρώνει σε πολύ ορεινές περιοχές της Κρήτης. Τα φύλλα του φυτού είναι σχετικά μικρά αλλά παχουλά, και καλύπτονται από χνούδι. 

Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε κατά των παθήσεων του στομάχου και του πεπτικού συστήματος, στους ρευματισμούς, τα αρθριτικά, ως επουλωτικό, εμμηναγωγό, τονωτικό και αντισπασμωδικό.

Τα άνθη του φυτού έχουν βιολετί χρώμα και αναγνωρίζεται έτσι σχετικά εύκολα από όποιον κάνει την πεζοπορία του στους ορεινούς όγκους της Κρήτης. Προς το τέλος του καλοκαιριού συλλέγονται οι ανθισμένες κορυφές του φυτού.
Το φυτό έχει πάρει το όνομα του (δίκταμο) από το όρος Δίκτη, όπου φύεται σε μεγάλες εκτάσεις. 

Στα λατινικά λέγεται Dictamon που σημαίνει Dicta (Δίκτη) και mons (βουνό).

Ο έρωντας εφύτρωξε στου Δία το Μιτάτο,
γι αυτό ‘ναι όμορφο φυτό, λουλούδι μυρωδάτο

Το Δίκταμο από την Μινωική εποχή εθεωρείτο σαν το πολυτιμότερο φαρμακευτικό φυτό. Οι Μινωίτισες το χρησιμοποιούσαν για να έχουν καλή γέννα και για να ρυθμίζουν τον κύκλο της εμμήνου ρήσης. 
Το φυτό έχει σηπτικές και αφροδισιακές ιδιότητες όπως πολλοί ισχυρίζονται απ΄ όπου εξ άλλου προέρχεται και το όνομα, έρωντας. Βοηθά την πέψη, είναι αντισηπτικό, επουλώνει τις πληγές γρηγορότερα, δρα σπασμολυτικά και συμβάλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων. 
Σαν αφέψημα ανακουφίζει τους πάσχοντες από πονοκεφάλους, και στομαχικές διαταραχές. Το αιθέριο έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία. 

Πολλοί Κρητικοί ακόμα και σήμερα προσθέτουν σε μια φιάλη κρασί, λίγα γραμμάρια έρωντα για να δημιουργήσουν ένα τονωτικό και γευστικό ποτό.

πηγή